ONTWERP EN REALISATIE VAN HEEMTUINEN

WERKWIJZE

Biodiversituin werkt vanuit de visie dat lokale natuurlijke en sociale ecosystemen de sleutel zijn tot het blijvend verbeteren van onze leefwereld. Begin bij je eigen huis, school en straat; wees rentmeester van het stukje natuur waar je zelf deel van uitmaakt. Zodra je beseft dat je onderdeel bent van de natuur, verdwijnt de behoefte om de natuur te beheersen en ontstaat een verlangen om samen te werken. Samenwerking vindt plaats op verschillende niveaus: tussen plant, dier en mens, tussen generaties, tussen opdrachtgever en ontwerper en tussen vakmensen uit de groensector. Dan ontstaan de mooiste resultaten!

 

Participatie is van groot belang bij de realisatie van deze visie. Door als opdrachtgever mee te denken en te werken met de realisatie van de opdracht, wordt het iets van jezelf. Biodiversituin zet zich in voor het op toegankelijke wijze delen van kennis en vaardigheden. Dat is een langdurig traject, waarbij we samen observeren wat er in jouw tuin gebeurt en daarvanuit plannen maken en aanpassingen doen. 

Biodiversituin ontwerpt buitenruimtes die in balans zijn met de natuur. Dat houdt in dat we rekening houden met de natuur die er al is en deze zullen optimaliseren. Belangrijke elementen in onze adviezen en ontwerpen zijn:

 

Genius loci - de 'geest van de plek' is bepalend voor de conceptontwikkeling, stijl- en beplantingskeuzes en de integratie van functionaliteit. Een tuin staat niet op zichzelf, maar is onderdeel van een cultuurhistorische en natuurlijke omgeving en wordt met dat erfgoed in gedachten ontworpen. 

 

Bodem - De gezondheid van je tuin begint bij de bodem. Wie zich in het bodemleven verdiept, raakt onder de indruk van de complexiteit en het belang van dit ecosysteem. In de bodem wordt afval omgezet in voedingsstof voor nieuw leven. Een gezond bodemvoedselweb maakt planten weerbaar tegen ziekten, plagen en weersomstandigheden.  Die gezondheid bevorder je door de bodem zo min mogelijk te verstoren (door niet spitten), te beschermen (met bodembedekkers en mulch) en te voeden (met regenwater en compost). Biodiversituin werkt samen met bodemdeskundige Jacqueline Baar van Soil Best B.V. in Wageningen. Samen komen we tot een advies om de bestaande bodem in jouw tuin te verbeteren of te optimaliseren. 

 

Inheems of exotisch, wild of gecultiveerd - Beplantingskeuzes baseren we met name op natuurwaarde: wat doet de plant voor de balans in de natuur? Daarnaast is uiteraard ook de belevingswaarde belangrijk: hoe past de plant binnen het concept en de beleving van de tuin? Inheemse, wilde planten hebben bijvoorbeeld een hoge natuurwaarde, maar zijn niet allemaal even geschikt voor een siertuin. Aan de andere kant van het spectrum staan ver doorgekweekte, exotische soorten. Die hebben nauwelijks natuurwaarde (als waard- of drachtplant) maar zijn visueel zeer aantrekkelijk. De combinatie van inheemse wilde planten met stinzenplanten, ecologisch gekweekte planten en verwilderingsbollen levert vaak een ecologisch sterk en visueel aantrekkelijk resultaat op.  

 

Grijs, groen en blauw - Hoe maak je een tuin klimaatbestendig, nu het weer steeds extremer wordt? Enorme hoosbuien, droogte en tropische warmte wisselen elkaar af. Door grote oppervlakten verharding kan het water niet wegzakken, maar door een groene bodem zakt het regenwater eenvoudig weg. Je regenpijp afkoppelen van het riool is al een goede eerste stap. Verder kun je in droge periodes slim gebruik maken van opgeslagen regenwater. Wist je dat op hete zomerse dagen het verschil tussen een groene plek en grijze plek kan oplopen tot wel 10 graden Celsius? Een mulchlaag (laat de bladeren in de herfst dus op je borders liggen) op de bodem beschermt gevoelige planten in de winter tegen vorst, fungeert als isolerende laag voor allerlei tuindieren, onderdrukt de groei van onkruid en houdt de grond langer vochtig na een regenbui. 

 

Materialen - Een biodiverse tuin wordt zo duurzaam mogelijk aangelegd. Oude materialen worden zo veel mogelijk hergebruikt en nieuwe materialen hebben een duurzame herkomst en productie. Veel materialen en planten kunnen worden hergebruikt bij de renovatie van een tuin. Zo kunnen stenen opnieuw gebruikt worden in herbestrating of stapelmuurtjes. Grond op andere plekken in de tuin gebruiken voorkomt hoge afvoerkosten; hoogteverschillen zorgen bovendien voor een verrassend reliëf en variatie in vochtigheid. Snoeimateriaal kan gebruikt worden als compost, kweekplek voor paddestoelen of woonplaats voor insecten en andere dieren.

 

Permacultuur - De filosofie van de permacultuur brengt alle bovenstaande uitgangspunten samen. Perma(nent Agri)culture heeft tot doel een samenwerking tussen mens en natuur te creëren, die gericht is op de lange-termijn-overleving van beiden. Om dat te bereiken dient de mens een functioneel ecosysteem om zich heen te ontwerpen, dat de sterkte en veerkracht van een natuurlijk ecosysteem heeft. Ieder organisme heeft meerdere functies in het ecosysteem en elke functie wordt door meerdere organismen ondersteund. De belangrijkste bouwstenen voor een permacultuur-ontwerp zijn de ecologische factoren zon, water en wind. Door deze op doordachte wijze met elkaar samen te laten werken, kunnen functionele systemen ontworpen worden die voorzien in voedsel, zuiver water, brandstof, bouwmaterialen en medicijnen. Deze principes zijn ook goed te gebruiken in de tuinarchitectuur. Onderdeel daarvan is het werken met 7 beplantingslagen: hoge en lage bomen, klimplanten, struiken, kruiden, bodembedekkers en knolgewassen. Door zoveel mogelijk lagen begroeiing bij elkaar te laten groeien, vang je per vierkante meter meer zon op en zorg je in totaal voor een hoger rendement. Ook onder de grond zijn er door diepteverschillen in wortelnetwerken verschillende lagen van de bodem waar de planten hun voedingsstoffen uit halen. Hierdoor concurreren planten minder met elkaar om voedingsstoffen en wordt de beschikbare grond efficiënter gebruikt. 

Het proces  

Ik begin altijd met een inventarisatiegesprek op locatie. In dit gesprek bespreken we jou/jullie wensen en ideeën voor de tuin. Ik krijg een indruk van de tuin, de ligging, de omgeving en jullie stijl en leefgewoonten. Op basis van dit gesprek maak ik een passende offerte. Wanneer we tot een overeenkomst komen, zullen we het tijdspad in grote lijnen vaststellen. Ik loop het liefst een tijd lang met jullie op; een samenwerking met elkaar moet dus in de basis vertrouwd en goed voelen. Je bent namelijk niet zomaar van mij af... ;-)

De volgende keer dat ik langskom, zal ik de maten van de tuin opmeten, foto's maken en een bodemmonster nemen. Want zonder kennis van de bodem kunnen we echt niet van start! Een bodemanalyse kan een paar weken duren. Ondertussen maak jij een moodboard van elementen die je mooi vindt en graag terug wil zien in je tuin. 

Na de bodemanalyse en -advies ga ik van start met het ontwerp. Ik maak twee globale schetsen , die heel verschillend van elkaar zijn. We bespreken samen wat je van deze schetsen vindt en welke elementen je hieruit wilt behouden. Met jouw feedback ga ik terug naar de tekentafel voor een ontwerp. Dit ontwerp kunnen we binnen de voorwaarden van de overeenkomst daarna nog één keer aanpassen, voordat het een eindontwerp wordt. Wil je later toch nog wijzigingen doorvoeren, dan kan dat uiteraard, maar dan zullen er aanvullende kosten in rekening gebracht worden. 

Als er een eindontwerp op tafel ligt, zal ik het beplantingsplan gaan maken. In overleg kan dit een dynamisch bestand zijn, waarin je zelf kunt filteren en zoeken of juist een gedetailleerde plattegrond van de tuin, waarin elke plant een plek toegewezen krijgt.

Weet je al of je het ontwerp zelf gaat uitvoeren, of hier graag hulp van een hovenier bij inschakelt? Ik heb gelukkig hoveniers in mijn netwerk, die ecologisch werken en dezelfde visie hebben op een samenwerking met de natuur. Ik kan je met hen in contact brengen om de uitvoering van het plan te realiseren. Omdat ik graag zie dat mijn ontwerp wordt uitgevoerd zoals het bedacht is, zal ik op belangrijke momenten tijdens de uitvoering op locatie aanwezig zijn. Ik zet de beplanting uit op de goede plek, geef instructies aan de hovenier en denk mee over de aanpak van onverwachte situaties of problemen. 

De basis van de tuin is nu gereed. De structuren zijn gemaakt, en een groot deel van de beplanting staat erin. Een tuin is echter niet af na oplevering van de hovenier; nee, nu begint het eigenlijk pas! Nu gaan we samen periodiek kijken naar de ontwikkelingen binnen jouw tuin. Gebeurt er wat we verwachtten? Welke delen van de tuin hebben extra aandacht nodig? Hoe houd je de tuin bij? Ik maak een tuinkalender voor je of kom elk seizoen zelf langs voor praktisch advies

Hopelijk is er nu niet alleen een samenwerking tussen ons ontstaan, maar ook tussen jou en de tuin. Een tuin vól leven, waar je zelf onderdeel van bent!

De visie van Biodiversituin vindt weerklank in de Social Development Goals van de Verenigde Naties.